Als koffie op internet ruikt: hoe de geur de digitale wereld binnenkomt

Het delen van foto's van maaltijden op sociale media is een populaire hobby geworden: hamburgers in een strandtent, bulgur in een trendy veganistisch restaurant, zelfgemaakte poké bowls thuis. Deze presentatie van eten wordt 'foodporn' genoemd. Maar geuren kun je niet delen. En smaken ook niet.

Wat zou het geweldig zijn als je een foto van een dampende noedelschotel van een eetkraam in Bangkok zou kunnen versieren met een geurkaartje en dat als een kleine geurgroet naar je collega's op het werk zou kunnen sturen! Wat klinkt als sciencefiction, kan binnenkort werkelijkheid worden. Materiaalwetenschappers van de Ohio State University hebben onlangs een apparaat ontwikkeld dat het mogelijk moet maken om smaken elektronisch over te brengen. De studie is gepubliceerd in het tijdschrift Science Advances .

Het apparaat, genaamd "e-Taste", bestaat uit een elektromagnetische pomp ter grootte van een postzegel en een miniatuurbuisje als mondstuk, waarmee microdoses glucose, citroenzuur, natriumchloride, magnesiumchloride en glutamaat op de tong worden geïnjecteerd. Deze vijf stoffen vertegenwoordigen de vijf basissmaken: zoet, zuur, zout, bitter en umami.

Apparaat simuleert vissoep, omelet, limonade en cake

Wanneer de minipomp een signaal ontvangt van een sensor, zoals in frisdrank, creëert hij een vloeistofmix op basis van een database die die smaak precies weergeeft en drukt deze via een gel op de bijbehorende smaakzones van de tong. Afhankelijk van de hoeveelheid en de duur van de vloeistofstroom kan de intensiteit van de smaak variëren. In één experiment konden proefpersonen de smaken van vissoep, omelet, koffie, frisdrank en cake met 87 procent nauwkeurigheid herkennen. De onderzoekers zijn lyrisch over "virtuele voedselavonturen".

Het idee is niet nieuw. In 2003 ontwikkelde de Japanse onderzoeker Hiroo Iwata een "voedselsimulator" die verschillende smaken nabootste – van koekjes tot kaas. Maar de methode is nog lang niet uitontwikkeld. Niet elke smaak kan worden nagebootst en nagemaakt. Zoals we allemaal weten, verschillen smaken. De textuur van een schnitzel is niet te vervangen en er is geen reden om te vrezen dat cafés over een paar jaar verlaten zullen zijn omdat iedereen chemische oplossingen in zijn mond giet. Eten en drinken is ook een sensuele ervaring. Maar het idee om digitale geuren te verspreiden spreekt tot de verbeelding van investeerders.

Virtuele ruimte is, net als andere technologieën, geurloos en smaakloos. Je ruikt niets wanneer je koffiebonen in je winkelwagentje legt, en je proeft de maaltijd die je bestelt bij een online bezorgservice niet. Als het internet een plek was, zou het waarschijnlijk ruiken naar een overdreven geparfumeerd winkelcentrum. De metaverse , de virtuele wereld waarin techpioniers ons in de toekomst willen laten werken en winkelen, is een permanent werk in uitvoering vanwege het gebrek aan reukprikkels.

In de marketing worden geuren specifiek gebruikt als aankoopprikkels

In de echte wereld waarin we (nog steeds) leven, zijn geuren en smaken echter belangrijk. De smaakzin is nauw verbonden met het limbisch systeem, dat verantwoordelijk is voor emoties: aroma's in de mond en neus roepen herinneringen op en triggeren positieve gevoelens, die onder andere ook aankoopbeslissingen beïnvloeden. Overal waar het lekker ruikt, winkelen mensen graag. In olfactorische marketing worden geuren daarom bewust gebruikt als aankoopprikkels . Zo liet autofabrikant Rolls-Royce een speciale geur ontwikkelen die naar cederhout en leer ruikt en in zijn luxe auto's wordt gespoten om ervoor te zorgen dat de auto na een inspectie in de werkplaats weer als nieuw ruikt.

Olfactorische marketing staat in de virtuele wereld nog in de kinderschoenen. Maar het potentieel is enorm. Stel je een hotelketen voor die zichzelf niet alleen promoot met glanzende foto's, maar ook met de delicate rozengeur die de was doet geuren, de geur van dennenbossen die de ligstoelen omringt en de geroosterde aroma's van de koffie die bij het ontbijtbuffet wordt ingeschonken. Kunstmatige geuren en smaken zouden virtuele werelden nog meeslepender kunnen maken. En daarmee aantrekkelijker. Wetenschappers doen daarom intensief onderzoek naar kunstmatige werelden van geur en smaak.

Vorig jaar ontwikkelden onderzoekers uit Hongkong een lollyachtig apparaatje dat verschillende smaken simuleert. In tegenstelling tot eerdere methoden stimuleert de e-lolly geen specifieke delen van de tong, maar genereert in plaats daarvan chemicaliën die zijn ingebed in een zakje van een speciale gel. Wanneer er een spanning op de gel wordt gezet, worden de chemicaliën op het oppervlak van de lolly gespoten en vervolgens gemengd met het speeksel. Hoe hoger de spanning, hoe intenser de smaak. De beschikbare smaken zijn momenteel beperkt en omvatten suiker, zout, kers, passievrucht, groene thee en grapefruit. Onderzoekers werken echter aan een uitbreiding van het smakenpalet.

De eerste pogingen tot geurcinema mislukten

Wetenschappers experimenteren al jaren met draadloze interfaces om smaak- en geurnoten over te brengen naar virtuele werelden. Zweedse onderzoekers hebben een apparaat (een olfactometer) ontwikkeld dat geuren produceert met één druk op de knop. Verbonden met een virtual reality-bril , stelt deze joystick-achtige gadget spelers in staat om deel te nemen aan een virtuele wijnproeverij in een wijnkelder in een speciaal geprogrammeerd spel. Wanneer spelers naar het virtuele wijnglas reiken, zendt de olfactometer geurmonsters uit, zoals tonen van banaan of peer, die ze kunnen inhaleren en raden. Ook het bloemenboeket van een Barolo kan in virtual reality worden geproefd.

De droom van olfactorische media is oud. In zijn dystopische roman "Brave New World" (1932) fantaseerde Aldous Huxley over een "superstereogeluid, kleur en tactiele film met gesynchroniseerde geurorgelbegeleiding". In 1940 presenteerde de Zwitserse uitvinder Hans E. Laube op de Wereldtentoonstelling in New York een proces genaamd "Odorated Talking Pictures" . Dit proces was in staat om 4000 verschillende geuren te simuleren, zoals uitlaatgassen of wierook, die via plastic buizen synchroon met de soundtrack naar de bioscoopstoelen werden verspreid. In de jaren die volgden, waren talloze bioscopen gevuld met kunstmatige aroma's. Maar de olfactorische film was geen commercieel succes – de olfactorische cinema flopte: de geuren arriveerden op het verkeerde moment en ongelijkmatig verdeeld over de rijen stoelen, en mensen werden er misselijk van. Maar het onderzoek heeft sindsdien aanzienlijke vooruitgang geboekt.

Dit maakt het ook mogelijk om de tastzin in virtual reality te stimuleren. Onderzoekers van de Universiteit van Chicago hebben onlangs een VR-bril ontwikkeld die, door chemicaliën in de neus te sprayen, receptoren in de drielingzenuw activeert en zo koude of warme sensaties opwekt. De zenuw functioneert als een soort interne thermometer: als je bijvoorbeeld pepermunt ruikt, voelt het koud aan, omdat de menthol dezelfde receptor activeert die de koude sensatie triggert. Misschien is het ooit mogelijk om de smaak van een Blue Curaçao te delen, gedronken aan een Caribische strandbar in het wereldwijde elektronische dorp.