Saksen | Twee jaar na Dag X in Leipzig: Onschuldigen omsingeld

Het was een politieketel zoals die nog maar zelden in Duitsland was gezien. Op 3 juni 2023 werden precies 1324 mensen op de Heinrich-Schütz-Platz in Leipzig door de politie omsingeld en tot elf uur lang vastgehouden . Ze hadden geprotesteerd tegen de beperkingen van de vrijheid van vergadering, omdat een demonstratie op de zogenaamde Dag X verboden was vanwege de vrees voor geweld na het vonnis in Dresden tegen antifascistische Lina E. enkele dagen eerder. Geïsoleerde uitbarstingen van geweld gaven de politie ook de gelegenheid om het protest op de Schütz-Platz te omsingelen en de getroffenen urenlang te intimideren. Ze moesten het stellen zonder drinkwater of voedsel en hun behoefte doen in de bosjes.

Vervolgens werden ze onderzocht: wegens verstoring van de openbare orde en gevaarlijke lichamelijke mishandeling, verzet tegen of fysieke mishandeling van wetshandhavers, beledigingen en brandstichting. In totaal werden 1537 procedures ingeleid. Twee jaar later zijn de beschuldigingen grotendeels ongegrond bevonden. 861, oftewel bijna twee derde, van de procedures zijn geseponeerd. Dit werd aangekondigd door de minister van Binnenlandse Zaken van Saksen, Armin Schuster (CDU), naar aanleiding van een onderzoek door parlementslid Jule Nagel (links). In de meeste gevallen "konden de feiten, onrechtmatigheid of schuld niet worden vastgesteld", zo werd gesteld. In sommige gevallen vormde het gemelde gedrag geen strafbaar feit. In ten minste twee gevallen werd de procedure geseponeerd omdat de betrokkene nog een kind was. Onder de gevangenen bevonden zich veel minderjarigen die elk contact met hun ouders werd ontzegd.

Volgens het ministerie zijn er nog 445 zaken in behandeling bij de politie of in afwachting van een beslissing van het Openbaar Ministerie. Nagel verklaarde dat ze "ervan uitgaat dat een aantal zaken geseponeerd zal worden". In sommige gevallen zijn strafmaatregelen met boetes aangevraagd. Slechts in 19 gevallen, oftewel minder dan anderhalf procent, is er aangifte gedaan bij de strafrechter, de lekenrechter of de jeugdrechtbank, aldus Nagel. Dit maakt de staat van dienst van het Openbaar Ministerie en het speciaal binnen de politie opgerichte onderzoeksteam "juridisch gezien uiterst slecht". Volgens de vertegenwoordigers van Leipzig bevestigt dit de indruk van veel waarnemers dat de politie, met een aanwezigheid van 3.000 agenten in de stad die dag, "vrij willekeurig en onevenredig streng heeft opgetreden tegen een groot aantal onschuldige mensen."

"Vanuit juridisch oogpunt is de staat van dienst van het Openbaar Ministerie en het politieonderzoek ronduit slecht."

Jule Nagel, parlementslid voor de Linkse Partij

Een van de meest opvallende voorbeelden hiervan is de zaak "Benni". Een 25-jarige activist die dit pseudoniem gebruikte, werd aangeklaagd voor poging tot moord en 18 gevallen van poging tot lichamelijk letsel, omdat hij naar verluidt twee brandbommen naar politieagenten had gegooid terwijl hij een masker droeg en donkere kleding droeg. Hij zat sinds januari 2024 zes maanden in voorlopige hechtenis. Zes maanden later werd het arrestatiebevel echter door de regionale rechtbank opgeheven omdat deze geen sterk vermoeden van schuld achtte. In augustus 2024 seponeerde de rechtbank vervolgens de meeste aanklachten volledig, omdat "Benni" niet duidelijk kon worden geïdentificeerd als de persoon die de brandbommen had gegooid. Een hoger beroep van het Openbaar Ministerie werd door de hogere regionale rechtbank afgewezen. De enige aanklacht die nu overblijft, is verstoring van de openbare orde , die door de districtsrechtbank zal worden behandeld.

Met betrekking tot de talrijke stopgezette procedures herhaalde Nagel ook dat, als gevolg van deze maatregel, de meeste omsingelde personen nu door de binnenlandse inlichtingendiensten als linksextremisten worden geregistreerd. Het portaal "Ask den Staat" had in oktober gepubliceerd dat de gegevens van alle 1322 strafrechtelijk verantwoordelijke personen door de Saksische politie waren doorgegeven en opgeslagen in het Joint Intelligence Information System (NADIS) van de Duitse geheime dienst. Hun gegevens worden daar nu voor de komende vijf jaar opgeslagen. Voorstanders en advocaten op het gebied van gegevensbescherming hadden scherpe kritiek geuit op de uitgebreide opslagpraktijken in verband met het politiekordon van Leipzig. Nagel verklaarde nu, gezien de magere resultaten van het onderzoek, dat er geen reden was voor een dergelijke "criminalisering": "Ik verwacht daarom dat de gegevens onmiddellijk worden verwijderd."