Brief aan Dobrindt: Raad van Europa bekritiseert Duitsland vanwege beperkingen op protesten in Gaza

De Commissaris voor de Mensenrechten van de Raad van Europa, Michael O'Flaherty, heeft scherpe kritiek geuit op het optreden van de Duitse autoriteiten tegen pro-Palestijnse protesten in verband met de oorlog in Gaza. In een brief aan bondsminister van Binnenlandse Zaken Alexander Dobrindt (CSU) waarschuwt hij voor ernstige inbreuken op de vrijheid van meningsuiting en vergadering.

O'Flaherty schreef dat de politie naar verluidt "buitensporig geweld" had gebruikt tegen demonstranten, waaronder minderjarigen, van wie sommigen gewond raakten. Het gebruik van geweld moet voldoen aan grondwettelijke beginselen zoals proportionaliteit, legaliteit en non-discriminatie. Individuele deelnemers zouden onderworpen zijn geweest aan overmatig online en fysiek toezicht, evenals aan willekeurige politiecontroles. O'Flaherty riep de Duitse regering op zich te onthouden van maatregelen die discriminerend zijn op basis van hun politieke opvattingen, religie, nationaliteit of migratiestatus.

De kritiek van de Ier had specifiek betrekking op demonstraties in Berlijn. In sommige gevallen, zoals een bijeenkomst op 15 mei van dit jaar, beperkten de autoriteiten de protesten tot vaste bijeenkomsten. Voor zover hij weet, is het gebruik van de Arabische taal en culturele symbolen tijdens demonstraties sinds februari 2025 ook aan banden gelegd.

Verschillende demonstraties in het verleden hebben soms geleid tot gewelddadige rellen, waarbij zowel deelnemers als politieagenten gewond raakten. Zo braken er tijdens een bijeenkomst op de Palestijnse Nakba-herdenkingsdag in Berlijn rellen en gewelddadige vechtpartijen uit tussen demonstranten en de politie. Deelnemers gooiden blikjes frisdrank en andere voorwerpen naar de politie en bespoten deze met rode verf. De herdenkingsdag op 15 mei herdenkt de vlucht en verdrijving van honderdduizenden Palestijnen in verband met de oprichting van de staat Israël en de eerste oorlog in het Midden-Oosten in 1948.

In februari stond de Berlijnse politie een demonstratie alleen toe op een afgesloten verzamelpunt, in plaats van als protestmars. Een andere voorwaarde was dat er alleen Duits en Engels gesproken mocht worden. De Berlijnse senator voor Binnenlandse Zaken, Iris Spranger (SPD), verklaarde in februari dat er bij een eerdere demonstratie sprake was geweest van haatzaaiende uitlatingen en opruiing, wat niet getolereerd kon worden.

O'Flaherty ziet ook beperkingen op de vrijheid van meningsuiting buiten de openbare ruimte, bijvoorbeeld op universiteiten, scholen en in de culturele sector. Er zijn ook berichten over pogingen om buitenlanders te deporteren vanwege deelname aan protesten of het doen van politieke uitspraken over het conflict in het Midden-Oosten.

Beperkingen werden opgelegd op grond van de openbare orde en openbare vrede, schrijft O'Flaherty in zijn brief. De jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens stelt echter dat de vrijheid van meningsuiting "niet alleen geldt voor 'informatie' en 'ideeën' die positief worden ontvangen, als onschadelijk worden beschouwd of iemand onverschillig laten."

Over de aanpak van antisemitisme in Duitsland schrijft O'Flaherty: Er zijn aanwijzingen dat de Duitse autoriteiten kritiek op de Israëlische regering over de hele linie als antisemitisch bestempelen. Dit mag niet leiden tot de onderdrukking van legitieme meningsuitingen.

De Raad van Europa is onafhankelijk van de EU en werd in 1949 opgericht om de democratie , mensenrechten en de rechtsstaat in Europa te beschermen. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) maakt deel uit van de Raad van Europa.