Hitte Actiedag | Noodzaak van actie op het gebied van hittebescherming

De beleving van hoge temperaturen verschilt per persoon. Als een hitteactiedag precies valt in een periode met gemengde, soms zelfs koele temperaturen, is de aandacht voor het probleem lager – en kan zelfs de geloofwaardigheid van maatregelen tegen de gevolgen van hitte afnemen. Een nieuw onderzoek, onlangs gepubliceerd door de AOK Bundesverband, toonde aan dat slechts een derde van de bevolking de toenemende hitte en aanhoudende hittegolven als zorgwekkend beschouwt. Bijna 20 procent van de respondenten is het eens met de stelling dat de hittebeschermingsmaatregelen die politici momenteel voor de toekomst nemen, "schromelijk overdreven" zijn. Volgens dit onderzoek is echter meer dan twee derde van de respondenten voorstander van investeringen in betere hittebescherming in stedelijke gebieden.

Dergelijke maatregelen kunnen om verschillende redenen zeker zinvol zijn. Het Bundesamt für Umwelt (UBA) geeft nu enkele argumenten in een studie naar hittegerelateerde sterfte. Onderzoekers van het Robert Koch-Institut en de UBA hebben hiervoor de berekening van hittegerelateerde sterfgevallen verfijnd. Volgens de studie waren er in Duitsland in de zomers van 2023 en 2024 3000 van dergelijke sterfgevallen. Dit trof vooral 75-plussers met reeds bestaande aandoeningen zoals dementie, hart- en vaatziekten of longziekten.

Een van de nieuwe bevindingen is dat zelfs enkele warme dagen hittestress kunnen veroorzaken – met name als er 's nachts geen afkoeling is. In temperatuurtermen betekent dit dat op zulke dagen (d.w.z. per periode van 24 uur) de gemiddelde temperatuur boven de 20 graden Celsius ligt. Als meerdere van dergelijke dagen elkaar opvolgen, blijft de sterfte stijgen en bereikt deze na drie tot vier dagen een constant hoog niveau.

Niet iedereen loopt echter evenveel risico. Enerzijds hangt het af van de specifieke mogelijkheden voor hittebescherming: is het mogelijk om naar koele ruimtes te gaan, of moet men buiten werken of in ruimtes waar machines of ovens extra warmte genereren? Is er in deze gevallen drinken beschikbaar? Hoe worden pauzes geregeld afhankelijk van de temperatuur? Anderzijds verschilt de fysieke conditie per individu. Bepaalde leeftijdsgroepen hebben een hoger risico op hart- en vaatziekten, hittekrampen of zelfs een levensbedreigende hitteberoerte – zelfs als ze verder gezond zijn. Dit geldt bijvoorbeeld voor kinderen, zwangere vrouwen en ouderen. Ziekten vergroten de risico's van hogere temperaturen.

Ouderen staan ​​momenteel centraal in hittebeschermingsmaatregelen, vooral omdat ze vaker ziek zijn dan de andere genoemde groepen. Met de leeftijd neemt het dorstgevoel af en wordt het voor mensen met dementie bijvoorbeeld lastiger om rationele controle te hebben over hoeveel ze drinken. Ook de lichaamstemperatuur wordt minder effectief. Daarbij komt nog de werking van medicijnen, zoals bloeddrukverlagende medicijnen. Bij warm weer kunnen de bloedvaten verwijden, wat snel kan leiden tot een overdosis – met het risico op duizeligheid en flauwvallen.

Veel zorgbehoevenden kunnen zichzelf niet meer koelen. De zorg en ondersteuning zouden op warme dagen eigenlijk uitgebreid moeten worden. Robuuste ouderen die alleen thuis wonen, worden echter van elke systematische zorg uitgesloten. Tot nu toe werden buren en familieleden opgeroepen om in dergelijke situaties extra aandacht te bieden.

Er zijn dringend structurele normen voor warmtebescherming nodig voor verpleeghuizen en ziekenhuizen. Deze instellingen beschikken vaak niet over buitenzonwering of effectieve ventilatiesystemen, zelfs niet in nieuwbouw. ​​Er zijn geen landelijke normen hiervoor; de bouwvoorschriften van de staat zouden gemoderniseerd moeten worden, zoals bijvoorbeeld de Biva Care Protection Association eist. Gerichte overheidsfinancieringsprogramma's voor de renovatie van bestaande klinieken en verpleeghuizen zijn nodig. Stedelijke herontwikkeling met koele, openbaar toegankelijke ruimtes, inclusief groene ruimtes , maakt ook deel uit van warmtebescherming voor iedereen.

Artsen, verpleegkundigen en mensen die medicijnen gebruiken, moeten verdere maatregelen nemen om de dosering van diuretica, bloeddrukverlagende medicijnen, slaappillen en laxeermiddelen aan te passen. Deze beïnvloeden allemaal de vochtbalans en het afkoelingsmechanisme van het lichaam. Het bewaren van medicijnen in extreem warme omstandigheden kan ze ook onbruikbaar maken, waarschuwt de Duitse Bundeskammer für Apothekers (Bundeskammer für Apotheker). Bij astma-inhalatoren verandert de nauwkeurigheid van de dosering bijvoorbeeld als ze in direct zonlicht worden bewaard.