Overlijdensbericht | Ruth Weiss: Opkomen tegen onrecht

Tot het einde toe drong Ruth Weiss erop aan om niet te zwijgen tegenover onrecht en geweld, en niet alleen te protesteren: "Herinneren betekent handelen" – de titel van haar laatste autobiografische boek, dat ze samen met Lutz Kliche schreef. "We moeten actief zijn, iets concreets doen voor mensen in gevaar!" – dit was haar overtuiging tot aan haar dood.

Op vrijdag 5 september overleed Ruth Weiss in een ziekenhuis in Aalborg, Denemarken. Zoals ze had gewenst, wetende dat er onvermijdelijke operaties op handen waren.

Ze vierde haar 101e verjaardag op 26 juli thuis met haar zoon, omringd door goede vrienden die vanuit verschillende delen van de wereld, met name uit Duitsland, naar haar toe waren gekomen. Ze sprak ook via video met gasten op een tentoonstelling in Tübingen, die ter ere van haar was georganiseerd door onder anderen René Böll.

Met haar gebruikelijke helderheid zei ze in een van haar vele berichten die dag: "En dat is wat we moeten doen... opstaan ​​tegen onrecht, onze stem laten horen tegen oorlog en gemarginaliseerde mensen beschermen, ongeacht onze eigen voor- en nadelen."

Haar eigen leven is hiervan een treffend voorbeeld: eerst vluchtte ze in 1936, als twaalfjarig kind, met haar ouders uit nazi-Duitsland vanuit Fürth, Beieren, naar Zuid-Afrika. Later, als jonge journaliste en destijds alleenstaande moeder, werd ze meerdere keren gedwongen te verhuizen nadat de apartheidsregering in Pretoria haar in 1966 had gedenaturaliseerd en stateloos had gemaakt. Na periodes in Zambia en Zimbabwe kreeg ze eindelijk journalistieke erkenning in Engeland en Duitsland en was ze enkele jaren hoofd van de Afrika-afdeling bij Deutsche Welle in Keulen. Pas in 1990, na de vrijlating van Nelson Mandela, mocht ze Zuid-Afrika weer bezoeken.

In 2010 werd een middelbare school in Aschaffenburg naar Ruth Weiss vernoemd. In Duitsland ontving ze in 2014 het Bundesverdienstkreuz Eerste Klasse, en in Zuid-Afrika reikte de Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa haar persoonlijk de hoogste onderscheiding uit die aan niet-Zuid-Afrikanen kan worden toegekend, op 27 april 2023, de Nationale Vrijheidsdag. Ten slotte ontving ze in 2024 het Grootkruis van Verdienste van de Bondsrepubliek Duitsland. Haar openlijke kritiek op onrecht, hoe en waar ze het ook zag, bleef onverminderd. Zelfs in de huidige 'Gazaoorlog' nam ze duidelijk een standpunt in voor een tweestatenoplossing: "Beide volkeren, het Joodse en het Arabisch-Palestijnse, hebben het recht om in Palestina te leven!"

Ruth Weiss zal overeenkomstig haar wens op 15 september worden begraven op de Joodse begraafplaats in Münster.