Anna Lapwood maakte het goede oude orgel cool

Anna Lapwood wordt beschouwd als een uitzonderlijke figuur in de klassieke muziekwereld. De organiste heeft het imago van haar instrument, dat vaak wordt geassocieerd met oudere muziek en de kerk, volledig nieuw leven ingeblazen. Dit geeft haar als musicus nieuwe energie, vertelde ze tijdens een bijeenkomst in Londen. En inderdaad, ze spreekt met stralend enthousiasme, maar volkomen onpretentieus, over haar muziek op het orgel, haar interactie met haar publiek en de mogelijkheid om mensen te inspireren met klassieke muziek – zelfs degenen die er voorheen niets mee te maken hadden.

Anna Lapwoods verhaal gaat over jaren van hard werken, die de basis vormen voor de bijna sprookjesachtige wendingen in haar leven. De unieke aard van haar instrument speelde een rol bij een van deze toevalligheden. Bijna niemand heeft thuis een orgel van het formaat dat Lapwood nodig heeft. Dit betekent dat ze haar muziek repeteert in onbekende ruimtes en vreemden ontmoet. Haar repetitieruimte in Londen is de Royal Albert Hall, een van de grootste orgels ter wereld, met meer dan 10.000 pijpen en 147 registers. Organisten kunnen er alleen op oefenen als er geen andere activiteit is, meestal midden in de nacht, van 23.00 tot 6.00 uur. Lapwood repeteert vervolgens totdat ze bij zonsopgang de eerste trein naar Cambridgeshire, waar ze woont, kan halen.

Maar je bent niet echt alleen in de gigantische hal van de Royal Albert Hall, zelfs 's nachts niet. Ondertussen zijn schoonmaakploegen aan het vegen en zijn de arbeiders, die zich al voorbereiden op het volgende evenement, druk bezig. Op een avond was de muzikant Bonobo, bekend om zijn ambient en downbeat producties, er ook. Bonobo was zo onder de indruk van Lapwoods spel dat hij haar spontaan uitnodigde om de volgende avond met hem op te treden. Hij gaf haar bladmuziek; de tijd was kort; maar wat volgde was een keerpunt in haar leven.

Het was een werkelijk grandioze show: midden in Bonobo's stuk baadde het gigantische orgel, dat voorheen in duisternis was gehuld, in een oogverblindend licht – als een verschijning uit een andere wereld, met een aanzienlijk filmisch effect. "Ik bewoog me ver buiten mijn comfortzone," herinnert Lapwood zich. "Maar het was een van de meest magische momenten uit mijn muzikale leven." In een naadloze overgang naar Bonobo's dreunende beat liet Anna Lapwood het orgel klinken en speelde ze zich die avond een weg naar een nieuwe wereld van roem.

Plotseling raakten jongeren die voorheen onverschillig stonden tegenover orgelmuziek of er nauwelijks van hadden gehoord, geïnteresseerd in haar kunst. Tegenwoordig is de interesse van een nieuw publiek niet langer alleen te danken aan Lapwoods samenwerking met Bonobo, maar eerder aan haar fundamentele bereidheid om in haar uitvoeringen het spectrum te overstijgen: pop, klassiek, filmmuziek – ze verwerkt alles wat haar aanspreekt. Ze houdt van filmmuziek van Erich Wolfgang Korngold en Hans Zimmer, maar ook van Taylor Swift. Daarbij komt nog eens een talent voor communicatie dat alle mediakanalen bestrijkt.

Ze presenteert concerten tijdens de Proms en radioprogramma's; ze is een begenadigd communicator en ziet digitale media als een waardevol platform om nieuwe luisteraars te werven. "Ik ben eigenlijk heel verlegen en introvert. Maar ik heb de kracht van artiesten gezien – bijvoorbeeld als het gaat om een ​​onbegrepen instrument als het orgel: ik kan laten zien waarom ik er zo gepassioneerd over ben." Op het podium vertelt ze "persoonlijke verhalen" die het publiek boeien. Ze geeft ook lezingen over onderwerpen als veerkracht en het verleggen van grenzen, en, nog geen dertig jaar oud, vertelt ze nu al over haar wens om de volgende generatie te helpen.

Alleen al op Instagram heeft ze inmiddels een miljoen volgers. Lapwood denkt inclusief en weet dat er een gemeenschapsgevoel ontstaat onder haar fans wanneer ze tijdens haar concerten filmpjes en foto's maken, die ze vervolgens delen. Ze spreekt van 'gemeenschap' en gedeelde emotionele ervaringen – waaraan ze zelf ook deelneemt. Ze wordt meegesleept door het enthousiasme van haar fans en vindt het niet erg om tijdens optredens gefilmd te worden, zolang mobiele telefoons andere toeschouwers maar niet storen. Dat de BBC haar de 'Tiktok Organist' heeft genoemd, deert haar helemaal niet. Zoals een Engelse presentatrice het verwoordde: ze heeft het orgel 'cool' gemaakt en is 'de meest zichtbare organiste ter wereld'.

Haar carrière begon heel anders: met koren achter de muren van de universiteit in Oxford en Cambridge. Haar ouders hadden elkaar zelfs in een koor ontmoet. Lapwoods weg naar de koormuziek liep via een driejarige orgelbeurs aan Magdalen College – met een volledig mannenkoor. Ze had op een meisjesschool gezeten en was daarmee de eerste vrouw die deze functie bekleedde, die al meer dan 500 jaar bestond, en waar ze de "steilste leercurve" van haar leven doormaakte.

Op 21-jarige leeftijd werd ze benoemd tot jongste muziekdirecteur van een Oxbridge College. Aan Pembroke College was ze verantwoordelijk voor alle kooractiviteiten. In de praktijk betekende dit vooral het dirigeren van de verschillende koren. Ze had negen jaar gewerkt als muziekdirecteur aan Pembroke College in Cambridge, een droombaan met een grote verantwoordelijkheid, legt ze uit. Maar ze wilde weer orgel spelen, stukken schrijven en in opdracht geven. Ze besloot toen om een ​​jaar lang alle aanvragen voor orgelspel te accepteren en dan een beslissing te nemen: koor of orgel. Dat was in 2019. En toen kwam Covid. Tijdens de lockdown richtte ze een online koor op met meer dan 1000 NHS-medewerkers, waar ze vandaag de dag nog steeds lyrisch over is. Wat er toen ook gebeurde: "Ik speelde acht uur per dag orgel. Dat was het begin van wat ik nu doe," zegt ze.

Ze ontwikkelde al vroeg haar liefde voor muziek – uit bewondering voor haar broer, die herhaaldelijk instrumenten leerde bespelen die ze vervolgens wilde leren beheersen. Hij gaf de muziek op en zij ging door. De enige reden dat er een piano in het huis van haar grootmoeder stond, was omdat een waarzegster in een circus had voorspeld dat een van haar kinderen een groot talent voor muziek zou ontwikkelen. Uiteindelijk werkte geen van haar kinderen ooit als muzikant. Maar een generatie later vervulde haar kleindochter de profetie en behaalde haar grootmoeder triomf. De piano is, samen met de harp, nog steeds een van de vele instrumenten die Anna Lapwood vandaag de dag bespeelt, samen met het orgel: "Van jongs af aan was muziek voor mij de meest natuurlijke vorm van communicatie."

Veel dingen in haar leven zijn organisch ontstaan, door ontmoetingen en gebeurtenissen, en daar wil ze open voor blijven staan. Ze heeft haar carrière zeker niet gepland zoals die nu is. "Ik heb geen vijfjarenplan, maar ik weet wel wat ik de komende twee jaar wil doen."

Ze gaat binnenkort op wereldtournee. Ze treedt op in de Elbphilharmonie in Hamburg en het Sydney Opera House, en in Neurenberg, Keulen en Dresden. Er is ook net een nieuw album ("Firedove") uitgekomen, dat volgens haar perfect haar persoonlijkheid weerspiegelt. Het brengt stukken uit een breed scala aan genres samen, van pop- en filmmuziek tot Franse orgelromantiek – een gedurfde mix, maar gepresenteerd zonder de vleiende houding die luisteraars zou doen denken dat een Bob Dylan-nummer en een orgelprelude van Maurice Duruflé op de een of andere manier hetzelfde zijn.

Anna Lapwood houdt van veel dingen aan haar instrument, waaronder het expressieve bereik: "Je kunt de zachtste partij spelen of het hele gebouw laten schudden." Bijna elk concert klinkt anders, omdat het op verschillende orgels in verschillende zalen wordt gespeeld. "Sinds ik het instrument op mijn eigen manier ben gaan benaderen en me niet langer aan de regels van anderen heb gehouden, ben ik het gevoel kwijt dat ik er los van sta. Het is alsof ik een pantser aantrek. Of alsof het instrument en ik samen dit geluid creëren. Je kunt op zo'n positieve manier zoveel ruimte voor jezelf opeisen. Ik kan het iedereen van harte aanbevelen."