Deskundigen praten zichzelf in een waanzin: we hebben defensie-uitgaven nodig met mate en evenwicht

De situatie in de wereld is uitdagend. Van de Russische aanval op Oekraïne tot Trumps twijfels over de zekerheden van het veiligheidsbeleid: er is sprake van een schokgolf die de geest van velen vertroebelt. Het debat over het Duitse veiligheidsbeleid kent een dubbel perspectief. De meeste deskundigen waarschuwen voor een Russische aanval op de NAVO zonder dat daar empirisch bewijs voor is. Sommigen noemen zelfs een jaar waarin deze zou kunnen plaatsvinden. Tijdens de verkiezingscampagne overtroffen de Conservatieven en de Groenen elkaar met hun eisen voor een enorme verhoging van het defensiebudget. De nieuwe federale regering zal aan deze druk nauwelijks kunnen of willen ontkomen. Het is zelfs denkbaar dat de oude Bondsdag, in een coalitie van CDU/CSU, SPD, FDP en Groenen, zal beslissen over een nieuw ‘speciaal fonds’ voor de Bundeswehr in de orde van grootte van drie miljard. Een radicale mentaliteitsverandering en massale investeringen in de Duitse ‘oorlogsgereedheid’ zijn aan de orde van de dag. Bekende economen pleiten voor een enorme verhoging van de defensie-uitgaven, desnoods op krediet. Maar wat zijn de feiten?

In de afgelopen tien jaar is het Duitse defensiebudget meer dan verdubbeld, van 32,4 miljard in 2014 tot 71 miljard in 2024 (waarvan 51,8 miljard regulier en 19,2 miljard afkomstig uit het met schulden gefinancierde “Speciale Fonds van de Bundeswehr”). Het door alle lidstaten toegezegde quotum van twee procent van het BBP kan echter alleen worden bereikt door toevoeging van het speciale fonds, dat echter pas in 2027 wordt uitgegeven en nog niet is voortgezet in de huidige financiële planning van de federale overheid. Er is dus inderdaad behoefte aan actie op de middellange termijn, wat nog eens wordt versterkt door de onzekerheden die ontstaan ​​door binnenlandse politieke veranderingen in de VS. Maar allereerst moeten we niet overdrijven en alarmeren, maar moeten we uitgaan van een nuchtere dreigingsanalyse. En ten tweede moeten we ons niet bezighouden met voodoo-economie.

De uitgaven aan bewapening moeten in evenwicht zijn

Terwijl Rusland grote moeite heeft om zijn doelen in Oekraïne te bereiken, wordt het er tegelijkertijd van beschuldigd dat het een aanval op NAVO-grondgebied plant. De meeste deskundigen op het gebied van veiligheidsbeleid praten zichzelf bijna tot waanzin, gesteund door vermeende inlichtingenrapporten over de agressieve plannen van Moskou. Als we echter nuchter naar de mogelijkheden en bedoelingen van Rusland kijken, zien we dat Oekraïne een speciaal geval is en dat er weinig bewijs is dat Rusland NAVO-grondgebied zou kunnen of willen innemen.

Deze paniek is ongeloofwaardig als we kijken naar de Russische capaciteiten in Oekraïne en de hoop van dezelfde veiligheidsexperts dat Oekraïne Rusland met onze hulp kan stoppen. Hoe dan ook, de NAVO is nu veel sterker dan haar vijand Rusland. Tegenover het totaalbedrag van ongeveer 1.264 miljard Amerikaanse dollars dat alle NAVO-landen samen uitgeven, staat een Russisch defensiebudget dat – hoewel snel groeiend – slechts een fractie van dat bedrag bedraagt. Dit geldt zelfs als men alleen de uitgaven van de Europese landen bij elkaar optelt.

De economische argumenten voor de veronderstelde noodzaak van een grootschalige, snelle herbewapening zijn eveneens onbegrijpelijk. Als de argumentatie van sommige economen klopt, dan zou men altijd aanzienlijk meer moeten investeren in het leger en de bewapening, ongeacht de dreigingssituatie. Dit argument houdt geen stand bij economische regulering. Natuurlijk moeten uitgaven aan bewapening in evenwicht zijn in veranderende risicosituaties. Het is echter de vraag of een enorme toename van de militaire uitgaven een economische winst voor een economie oplevert en – zoals steeds vaker wordt aangenomen – via spillover-processen tot technische innovaties in de economie leidt. Hoe dan ook, investeringen in onderwijs en infrastructuur lijken economisch gezien veelbelovender. Het geheel op krediet financieren en daarmee de bestaande begrotingslogica doorbreken, is ook niet overtuigend. Daarnaast is het ook belangrijk om rekening te houden met de verwachte wereldwijde reacties en te onderzoeken of dit de veiligheidssituatie daadwerkelijk zal verbeteren of dat het bekende veiligheidsdilemma slechts een nieuw, duurder en gevaarlijker evenwicht op een hoger niveau zal vinden.

De basistoon van het Duitse debat is gebaseerd op onnodige alarmisme

Over het geheel genomen is het begrijpelijk dat de NAVO-lidstaten een passende bijdrage leveren aan de collectieve verdediging. En het is ook zinvol om het handelingsvermogen van Europa te vergroten. Dit alles kost ook geld. Maar wie drie of vier (in plaats van twee) procent van het bruto binnenlands product aan defensie wil besteden, moet dat niet alleen verantwoorden vanuit veiligheidspolitiek oogpunt, maar ook aangeven waar die extra 30 of zelfs 60 miljard euro per jaar vandaan moet komen en welke economische effecten dat heeft. Bovendien is de focus op steeds meer bewapening ongepast. Zonder een effectieve inspanning om het militaire evenwicht politiek te stabiliseren en een prioriteitsverbintenis tot onderhandelingen over ontwapening en wapenbeheersing, zal er geen veiligheid zijn. Maar dit alles is volledig uit het oog verloren. Het gepraat over ‘oorlogsvermogen’ dat veiligheidspolitici en economen momenteel gebruiken, is overdreven en het debat over veiligheidsbeleid zou weer gematigder en evenwichtiger moeten worden.

De toon van het huidige Duitse debat is gebaseerd op onnodige paniek en lijkt meer te zijn ingegeven door de huidige tijdsgeest van het veiligheidsbeleid en de noodzaak om een ​​ongepaste verhoging van het defensiebudget te rechtvaardigen dan door een objectieve beoordeling van het veiligheidsbeleid.

Prof.dr. Thomas Glauben is econoom, prof. dr. Johannes Varwick is politicoloog aan de Universiteit van Halle-Wittenberg.

Heeft u feedback? Schrijf ons! [email protected]